اشعه ماورای بنفش (UV) اشعه ای نامرئی با طول موج بسیار کوتاه است.

برخی از دستگاه های تصفیه هوا دارای لامپ های مخصوصی هستند که برای تولید اشعه ماوای بنفش با هدف حذف آلاینده های میکروبی طراحی شده اند. برخلاف فیلترهای هوا مثل هپا که آلاینده های معلق در هوا را کاملا حذف می کنند ، اشعه ماورای بنفش باکتری ها ، ویروسها و سایر آلاینده های میکروبی را از هوا حذف نمی کند بلکه ساختار بیرونی سلول های آنها را مورد حمله قرار داده و با تغییر DNA آنها از تکثیر آنها جلوگیری می کند و به این ترتیب میکروارگانیزمها قادر به تکثیر نیستند و به زودی در اثر مرگ سلولی از بین می روند. در واقع دستگاه های تصفیه هوای مجهز به UV میکروارگانیزمهای موجود در هوای اتاق را “غیر فعال” می کنند.

اشعه ماورای بنفش ، بسیاری از باکتری ها ، ویروس ها ، کپک ها ، مخمر ها و قارچ های موجود در هوا را از بین می برد اما قادر به حذف گرد و غبار ، آلرژن ها و یا مواد جامد معلق در هوا نیست. بنابراین استفاده از لامپ های UV به تنهایی برای تصفیه کامل هوای اتاق کافی نیست و به همین دلیل این تکنولوژی بعنوان مکمل به کمک سایر تکنولوژی های تصفیه هوا (مثل فیلترهای هپا و فیلترهای کربن ) می آید. همانطور که ذکر شد ، اشعه ماورای بنفش فقط آلاینده های بیولوژیکی را از بین می برد و سایر آلاینده ها و همچنین ترکیبات آلی فرار و ذرات گرد و غبار را حذف نمی کند.

روش های استفاده از اشعه ماورای بنفش در تصفیه هوا

در اینجا به ذکر متداول ترین روش های استفاده از این اشعه برای پاک کردن هوا می پردازیم:

پاک کننده های تابشی ضدعفونی کننده ماورای بنفش (UVGI) – این فن آوری برای از بین بردن آلاینده های بیولوژیکی مثل باکتری ها ، ویروس ها و … استفاده می شود. روش کار به این صورت است که مقدار مشخصی از اشعه ماورای بنفش را به هوا می تابانند تا میکروارگانیزمهای موجود در هوا غیر فعال شوند. گاهی ممکن است از یک فن برای به جریان انداختن هوا استفاده کنند و به این ترتیب میزان تماس هوا با اشعه را افزایش دهند.

پاک کننده های اکسیداسیون فتوکاتالیستی (POC) – در این فناوری از یک لامپ UV به همراه یک ماده فوتوکاتالیست مثل دی اکسید تیتانیوم (TIO2) بعنوان کاتالیزور استفاده می کنند. با برخورد اشعه ماورای بنفش با فوتوکاتالیست ، رادیکالها و یون هیدروکسیل OH تشکیل می گردد که میکروارگانیزمها را از بین برده و ترکیبات آلی فرار مثل : فرمالدهید ، آمونیاک و … را نیز تبدیل به محصولات بی ضرر می کند.

تولید کننده ازن – استفاده از اشعه UV در تولید ازن با هدف حذف آلاینده های میکروبی یکی دیگر از کاربردهای این اشعه در تصفیه هوا است. ازن خاصیت ضدعفونی کنندگی بالایی دارد اما محرک ریه نیز هست و می تواند باعث ایجاد آثار سوء بهداشتی نیز بشود. بنابراین استفاده از تولید کننده های ازن برای تصفیه هوا همیشه بی خطر نیست.

آنچه مسلم است بهترین راه حل برای مقابله آلودگی هوا ، کنترل یا حذف منابع آلوده کننده هواست. اما این کار همیشه هم آسان و عملی نیست. بنابراین استفاده از دستگاه های تصفیه هوا می تواند مفید باشد. چنانچه نگران آلاینده های بیولوژیکی مثل ویروس ، باکتری و … در هوای اتاق هستید ، استفاده از دستگاه هایی که مجهز به اشعه ماوراء بنفش هستند پیشنهاد خوبی است.